“Vleispryse op winkelrakke styg drasties, terwyl die speenkalfpryse wat boere ontvang op ’n 5-jaar laagtepunt is.” Dit is volgens dr. Jack Armour, kommersiële bestuurder van Vrystaat Landbou (VL). Hy sê speenkalfpryse is tans 20% laer as ‘n jaar gelede.
Volgens VL is die implikasie van die huidige markomgewing dat boere vleis produseer teen ’n 2023-kostebasis, maar hoogstens ’n inkomste gelykstaande aan 2018-pryse ontvang. “Die feit dat die vraag en aanbod na vleisprodukte stabiel is, dui daarop dat eksterne faktore die vleisbedryf se prysmeganisme verdraai. Een van hierdie faktore is beurtkrag.”
Francois Wilken, president van VL, sê die impak van beurtkrag het ’n bykomende oorhoofse effek op die verbruiker, verskaffers en produsente van vleisprodukte.
“Intussen word boere gedwing om duur kragopwekkers aan te koop wat bedryfskoste verhoog en kapitaal benodig. Verskaffers word op hul beurt gedwing om laer pryse te betaal vir speenkalwers om die koste van dieselaangedrewe masjinerie te beperk,” sê hy.
Wilken glo dat verbruikers wat reeds aan die genade van inflasiedruk oorgelewer is, nou in kleiner hoeveelhede koop aangesien vleis nie vir lang tydperke gevries kan word nie. Dit, en verminderde besteding plaas op hul beurt bykomende voorraadbestuurskoste op slaghuise, slaghuise en winkels.
Volgens Boy Saaiman, VL streekverteenwoordiger in die Kroonstad/Steynsrus-omgewing, bedreig die daling in vleispryse die lewensvatbaarheid van baie plase. “As die elektrisiteitsvoorsieningsprobleme voortydig aangespreek is, sou die vleisbedryf nie in hierdie situasie gewees het nie. Beurtkrag plaas ‘n onnodige kostelas op die hele vleisproduksiewaardeketting. Die gevolg is dat dit vir die boer te duur word om plaaslik vleis te verskaf en dit sal te duur word vir die verbruiker om vleis te koop,” sê hy.
VL doen dus ’n dringende beroep op die bedryf sowel as die regering om die uitvoermark oop te stel sodat meer vleis uitgevoer kan word en produsente kan baat by die swak wisselkoers. Verder moet biosekuriteit en naspeurbaarheid opgeknap word om die mark oop te hou en hoë vertroue in Suid-Afrikaanse vleis te skep.
Saamgestel deur Justine Fortuin
